2
گزوه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ارومیه
چکیده
به منظور بررسی اثرات تلقیح با قارچ میکوریز آربوسکولار Glomus intraradices در تعدیل اثر علفکش هالوکسیفوپ آرمتیل استر با نام تجاری سوپرگالانت بر شاخصهای بیوشیمیایی و پاسخهای هورمونی گیاه آفتابگردان (Helianthus annuus L.) رقم لاکومکا، یک آزمایش فاکتوریل به صورت طرح کاملاً تصادفی با 4 سطح غلظت علفکش (0، 25، 50 و 75 پیپیام) در 3 تکرار انجام شد. در مرحله 4 تا 6 برگی، غلظتهای مختلف علفکش به اندام هوایی گیاهان پاشیده شد. اثرات علفکش روی درصد همزیستی میکوریزی و سایر شاخصها، در گیاهان تحت تیمار با میکوریز و شاهد کاملاً مشهود بود. با افزایش غلظت علفکش، افزایش (60 درصد) مقدار جیبرلین در گیاهان همزیست و کاهش معنیدار مقدار اکسین اندام هوایی (48 درصد) نسبت به شاهد مشاهده شد. علاوه بر این، افزایش مقدار پرولین (7/2 و 5/1 برابر در اندام هوایی و ریشه) و محتوای قندهای محلول (5/36 و 5/23 درصد در اندام هوایی و ریشه) و نیز کاهش محتوای پروتئین کل (2/29 درصد در اندام هوایی و 1/40 درصد در ریشه) و کاهش وزن خشک (3/61 و 0/76 درصد در اندام هوایی و ریشه) گیاهان شاهد و همزیست قابل توجه بود. با افزایش غلظت علفکش، مقدار آسیب وارده به گیاه بیشتر شد و گیاه برای مقابله با این شرایط با افزایش جیبرلین، پرولین و قندهای محلول پاسخ داد. این پاسخهای سازشی در گیاهان تلقیح شده با قارچ میکوریز شدیدتر و مؤثرتر بود. از این رو، به نظر میرسد تلقیح گیاهان آفتابگردان با G. intraradices میتواند این گیاه را در برابر اثرات زیانبار علفکش فوق مقاومتر کند.